Dlaczego higiena stałego aparatu ortodontycznego jest taka ważna?
Dokładne czyszczenie jamy ustnej i usunięcie resztek pokarmów oraz gromadzącej się na zębach płytki nazębnej jest podstawą utrzymania zdrowia zębów. O ile przy zębach bez aparatu mamy dodatkowe elementy samooczyszczania powierzchni takie jak ślina czy ruchy warg, o tyle przy zębach z założonym stałym aparatem ortodontycznym tych elementów nie ma.
Dodatkową przeszkodą w utrzymaniu czystości jamy ustnej są liczne druty i zamki, między którymi łatwo zbierają się resztki pokarmów. A jedzenie – zwłaszcza węglowodany – jest pożywką dla bakterii próchnicowych. Wystarczy więc, że kawałki bułki czy ciasta pozostaną w zakamarkach aparatu przez cały dzień, by rozpoczął się proces rozwoju próchnicy.
Prawidłowa higiena zębów obejmuje też czyszczenie aparatu ortodontycznego. Aparat ortodontyczny stanowi dodatkową powierzchnię, na której osadza się płytka bakteryjna i gdzie rozmnażają się bakterie. Jeśli dopuścimy, aby płytka bakteryjna przekształciła się kamień nazębny (możliwy do usunięcia tylko przez stomatologa), wtedy po zdjęciu aparatu zamiast równych i zdrowych zębów możemy mieć proste zęby, ale z oznakami próchnicy.
Dlaczego nie możemy dopuścić do rozwijania się próchnicy w jamie ustnej? Przeczytaj nasz poradnik: Próchnica zębów: przyczyny i zapobieganie próchnicy u dzieci i dorosłych >>
Szczoteczki do aparatów ortodontycznych – jaka szczoteczka do zębów z aparatem?
Założenie aparatu ortodontycznego sprawia, że zęby są trudniejsze do oczyszczenia z powodu dodatkowych powierzchni, które się na nich znajdują. Do mycia takich zębów niezbędne są szczoteczki do aparatów ortodontycznych lub specjalne końcówki ortodontyczne przeznaczone do szczoteczek elektrycznych.
Tradycyjna szczoteczka manualna – niekoniecznie do aparatów ortodontycznych
Jeśli ktoś przyzwyczaił się do używania manualnej szczoteczki i w trakcie noszenia aparatu ortodontycznego nie chce z niej rezygnować, powinien zwrócić uwagę na powierzchnię swojej dotychczasowej szczoteczki. Jeżeli włosie jest różnej długości, szczoteczka nadaje się do czyszczenia aparatu. Jednak jeśli jest płaskie, o równej długości, wtedy nie dotrze do wszystkich szczelin, zagłębień i przestrzeni międzyzębowych. Taką szczoteczkę trzeba wymienić, gdyż płaskim włosiem szczoteczki możemy co najwyżej wypolerować wierzch aparatu, nie przyniesie to jednak korzyści naszym zębom.
Szczoteczka jednopęczkowa – jak działa manualna szczoteczka do stałego aparatu ortodontycznego?
Szczoteczka jednopęczkowa jest bardzo dobra do szczotkowania w trakcie leczenia ortodontycznego, gdyż dokładnie czyści nam po kolei każdego zęba. Jednopęczkowe szczoteczki do aparatów stałych docierają do tych powierzchni, które znajdują się tuż przy przyklejonym zamku. Ponieważ są bardzo wąskie, wymiatają precyzyjnie każdą szczelinę. Dzięki temu, że są różnej długości, czyszczą zarówno powierzchnię zęba, jak i miejsca pod aparatem.
Szczoteczka z krótszym włosiem bardzo dobrze sprawdza się przy czyszczeniu powierzchni zęba przy linii dziąseł. Z kolei z włosiem dłuższym – w oczyszczaniu przestrzeni między zamkiem a zębem. Wydaje się, że tego typu szczoteczka do aparatu ortodontycznego jest dużo trudniejsza w użytkowaniu niż jej elektryczny odpowiednik.
Warte podkreślenia jest to, że szczoteczki jednopęczkowe nie potrzebują pasty do czyszczenia zębów, dlatego można ich używać wszędzie – w pracy, w szkole czy na wyjeździe.
Automatyczna szczoteczka elektryczna do aparatu ortodontycznego i szczoteczka soniczna – najlepszy wybór
Szczoteczka elektryczna to zarówno szczoteczka o okrągłej główce, jak również soniczna o główce wydłużonej. Obie napędzane są przez prąd, jednak każda działa w inny sposób. Szczoteczka elektryczna o okrągłej główce wykonuje ruchy obrotowe oscylacyjno-rotacyjne i bez naszego udziału obraca się wokół powierzchni zębów. Wystarczy tylko przyłożyć ją do zęba, by sama go dokładnie czyściła.
Z kolei szczoteczka soniczna do aparatu ortodontycznego to taka, która za pomocą emitowanych fal dźwiękowych wytwarza mikrobąbelki. Czyszczą one dość skutecznie powierzchnię zębów.
Czy tradycyjna szczoteczka elektryczna nadaje się do czyszczenia zębów z aparatem ortodontycznym? Na pewno taka szczoteczka sprawdzi się lepiej niż jej manualny odpowiednik. Jeśli chcemy jej używać, warto zmienić końcówkę szczoteczki na tę przeznaczoną dla aparatów ortodontycznych. Wtedy będziemy mieć pewność, że szczoteczka faktycznie czyści nam dokładnie powierzchnie między aparatem a zębami. Ciekawą propozycją jest też zestaw do czyszczenia aparatu ortodontycznego, składający się z 2 rodzajów końcówek: punktowej oraz klasycznej.
Jak myć zęby z aparatem – czyszczenie aparatu ortodontycznego
Prawidłowe mycie zębów z aparatem stałym zaczynamy od czyszczenia powierzchni przy dziąśle. Szczoteczką elektryczną do aparatu ortodontycznego dokładnie myjemy powierzchnię nad zamkiem i pod zamkiem. To szczególnie ważne, bo jeśli nie doczyścimy tych miejsc, to po zdjęciu aparatu ukażą nam się białe plamy na zębach – oznaka demineralizacji i pierwszy krok do rozwoju próchnicy. Do czyszczenia nie jest potrzebna specjalna pasta do aparatu ortodontycznego – z powodzeniem można używać swojej ulubionej lub tej zaleconej w trakcie wizyty u lekarza ortodonty.
Jak czyścic aparat ortodontyczny? Do jego higieny najlepiej stosować szczoteczkę do czyszczenia aparatu z włosiem w kształcie litery V lub z krótszymi włóknami na środku główki, dopasowanymi do kształtu zamka. Wykonujemy nią krótkie ruchy wymiatające w przód i w tył, zaczynając od rurek i pierścieni, a następnie czyszcząc pozostałe elementy aparatu ortodontycznego: zamki i metalowe łuki. Warto na początku szczotkować zęby trzonowe i stopniowo przesuwać się do przodu.
W przypadku, kiedy z powodu podrażnień lub dyskomfortu po założeniu aparatu stosujemy wosk ortodontyczny, należy szczególnie dokładnie oczyścić wszystkie miejsca jego aplikacji. W ten sposób usuniemy resztki wosku oraz bakterie i drobinki, które przedostały się pomiędzy wosk a powierzchnię zęba.
Jeśli mamy ortodontyczną szczoteczkę jednopęczkową to doczyszczamy nią powierzchnie między zamkiem a aparatem. Czyszcząc zęby pamiętajmy, aby zaczynać od jednego boku i myć ząb po zębie po kolei po to, aby żadnego nie pominąć. Nie zapominajmy też o czyszczeniu powierzchni od wewnętrznej strony jamy ustnej. Jeśli mimo naszych starań widzimy, że na zębach powstaje osad, może to być oznaka zbyt słabego wydzielania śliny. Tak się może zdarzyć jeśli korzystamy tylko i wyłącznie ze szczoteczek manualnych. Warto się wtedy wspomóc elektryczną szczoteczką soniczno-rotacyjną, która wytworzy dodatkowe bąbelki penetrujące przestrzenie międzyzębowe.
Przez całe leczenie ortodontyczne czyszczenie zębów kończymy nitkowaniem, by usunąć resztki jedzenia i płytki bakteryjnej zgromadzone w przestrzeniach międzyzębowych. U osób noszących aparat ortodontyczny jest ono utrudnione ze względu na liczne druty, jednakże nie jest niemożliwe. Należy tylko przekładać nitkę pod drutem i w ten sposób przeciągać w przestrzeni między zębami. Nitkowanie jest bardzo istotne z tego względu, że szczoteczką jesteśmy w stanie doczyścić jedynie 3 z 5 powierzchni zębów. Nić dentystyczna doczyszcza nam pozostałe 2 powierzchnie, zapewniając zdrowie jamy ustnej. Kończąc mycie zębów możemy jeszcze użyć płynu do płukania ust, aby dodatkowo ochronić zęby przed bakteriami. Nitkowanie można ograniczyć stosując szczoteczki soniczno-rotacyjne. Zamiast lub obok nitki dentystycznej do trudno dostępnych miejsc możemy stosować też szczoteczki międzyzębowe lub irygator do zębów. Szczoteczki do czyszczenia przestrzeni międzyzębowych występują w różnych rozmiarach, dzięki czemu łatwo jest dobrać idealny model.
Jak myć zęby z aparatem – krótkie zalecenia higieniczne
Aby zachować dobry stan zębów i zapewnić pełną higienę jamy ustnej w trakcie noszenia aparatu, należy pamiętać o kilku istotnych aspektach.
Jak czyścić zęby z aparatem?
- szczotkować zęby po każdym posiłku szczoteczką do aparatów ortodontycznych
- szczotkować je pod kątem 45 stopni, stosując przy tym ruch wymiatający
- szczotkować każdego zęba przynajmniej 10 sekund
- szczególnie uważnie czyścić zęby z zamkami, na które nałożyliśmy wosk ortodontyczny
- stosować płyn do płukania ust
- używać pasty z fluorem
- stosować nici dentystyczne, szczotki międzyzębowe lub irygator do aparatu ortodontycznego.
Czytaj też: Jak używać irygatora? Krótki poradnik higieny jamy ustnej
Jak często myć zęby z aparatem? Podczas noszenia aparatu zaleca się szczotkowanie po każdym posiłku, a także po wypiciu napoju innego niż woda, nawet bez cukru. Zalegająca na zębach niesłodzona kawa, herbata czy cola mogą spowodować powstanie przebarwień.
Uwaga! Powyższa porada jest jedynie sugestią i nie może zastąpić wizyty u specjalisty. Pamiętaj, że w przypadku problemów ze zdrowiem należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem!